W odpowiedzi na pismo KRIR przekazujące wniosek Walnego Zgromadzenia Warmińsko-Mazurskiej Izby Rolniczej w sprawie zwolnienia z podatku od nieruchomości budynków gospodarczych byłych rolników, tj. emerytów i rencistów, którzy posiadają mniej niż 1 ha gruntów i zaprzestali wykonywania działalności rolniczej, Ministerstwo Finansów przekazało nam poniższe wyjaśnienia.
Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 4b ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1170) zwalnia się od podatku od nieruchomości budynki gospodarcze lub ich części położone na gruntach gospodarstw rolnych, służące wyłącznie działalności rolniczej.
Rozszerzenie zakresu ww. zwolnienia o budynki gospodarcze byłych rolników, tj. emerytów i rencistów, którzy posiadają mniej niż 1 ha i zaprzestali wykonywania działalności rolniczej spowodowałoby spadek dochodów gmin. Zatem w związku z wywodzącą się z art. 167 Konstytucji RP zasadą autonomii podatkowej i samodzielności finansowej gmin, wymagałby rekompensaty z innego źródła, bądź ewentualnego zmniejszenia zakresu zadań publicznych, do realizacji którego jest zobowiązana gmina.
W ustawie o podatkach i opłatach lokalnych określone zostały maksymalne stawki podatku od nieruchomości, w tym również właściwe dla pozostałych budynków lub ich części, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit e. Z uwzględnieniem stawek maksymalnych rady gmin, w drodze uchwały, określają wysokość stawek podatku od nieruchomości, stosowanych na terenie danej gminy. Uprawnienie do określania wysokości stawek podatku od nieruchomości jest wyrazem gwarantowanej przez Konstytucję RP autonomii gmin w zakresie stanowienia prawa miejscowego. Gminy, w ramach posiadanej autonomii finansowej mogą bowiem samodzielnie kształtować politykę podatkową, zgodnie ze swoją właściwością terytorialną.
Rada gminy, w ramach wskazanej wyżej autonomii finansowej przy określaniu wysokości stawek podatku od nieruchomości od budynków (w tym także od budynków gospodarczych opodatkowanych wg stawki dla budynków pozostałych) może różnicować ich wysokość dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania (art. 5 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych). Rada gminy może także wprowadzać, w drodze uchwały rady gminy, inne zwolnienia przedmiotowe niż określone w tej ustawie (art. 7 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych).
Biorąc pod uwagę powyższe, w obowiązującym stanie prawnym, rady gmin mają możliwość wprowadzić niższą stawkę podatku od nieruchomości od budynków gospodarczych położonych na gruntach o powierzchni mniejszej niż 1 ha i wykorzystywanych w przeszłości do działalności rolniczej. Mogą nawet objąć ww. budynki zwolnieniem z podatku.
Odnosząc się do uzasadnienia podmiotowego zakresu postulowanego zwolnienia, czyli najuboższej grupy społecznej wskazać należy, że organ podatkowy właściwy w sprawie podatku od nieruchomości, tj. wójt, burmistrz, prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce położenia przedmiotu opodatkowania ma możliwość, w określonych okolicznościach, przyznania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych. Zgodnie z art. 67a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacji podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325) organ podatkowy, na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może:
- odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;
- odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek;
- umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną. Z wnioskiem o ulgę w spłacie zobowiązań można wystąpić w każdym czasie.
Mając powyższe na względzie nie jest zasadne ustawowe wprowadzenie zwolnienia z podatku od nieruchomości obejmującego budynki gospodarcze byłych rolników, tj. emerytów i rencistów, którzy posiadają mniej niż 1 ha gruntów i zaprzestali wykonywania działalności rolniczej.
